مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج (ازدواج در کانادا)
پس مهاجرت از طریق ازدواج، اصلی کلی و قانونی عام در (تقریبا) همه کشورهای دنیاست. البته کشورهای مختلف دنیا، از نظر تعریف «ازدواج» و تابعیت دادن به همسر بر مبنای جنسیت (یعنی تابعیت دادن به زن یا تابعیت دادن به شوهر) تفاوتهایی با هم دارند. از آنجا که موضوع این نوشتار، مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج و خویشاوندی است، اجازه دهید در همین ابتدای بحث، به بررسی این موضوع بپردازیم که از نظر دولت کانادا، ازدواج چیست.
منظور از ازدواج در فرایند مهاجرت به کانادا چیست؟
قبل از هر چیز، اجازه دهید با صراحت بیان کنیم که در قوانین مهاجرتی کانادا، «نامزدی» به هیچ وجه ملاک درخواست مهاجرت به کانادا نیست و دولت کانادا به هیچ کس به خاطر آنکه «نامزدش» در کانادا زندگی میکند، اقامت دائم نخواهد داد، مگر این که نامزدیِ دو نفر، به ازدواج منتهی شود.
تعریف دولت کانادا از ازدواج، با تصور رایجی که جوامع مسلمان از ازدواج دارند تفاوتهایی ماهوی و اساسی دارد. برای ما ازدواج یعنی همسر گرفتن، و همسر یعنی کسی که با او بر مبنای عقد ازدواج، زندگی مشترکی را شروع کردهایم و سند این عقد نیز به عنوان مدرک رسمی رابطهی زناشوییِ زن و شوهر به ثبت رسیده است. به همین دلیل است که هیچ پیچیدگیای در رابطه با ازدواج در جوامعی مثل ایران وجود ندارد. اما در کانادا، تعریف ازدواج اندکی پیچیدهتر از تعریفی است که جامعهی ایرانی دارد. در کانادا، اولاً الزامی نیست که دو طرف ازدواج، از دو جنس مخالف باشند، و ثانیا در قانون کانادا، دو نوع ازدواج به رسمیت شناخته شده است:
- ازدواج رسمی: به کسانی که ازدواج رسمی کردهاند، «همسر رسمی» (Legally married) میگویند.
- ازدواج غیررسمی: به کسانی که ازدواج غیررسمی کردهاند، «پارتنر عرفی» میگویند.
در مورد ازدواج رسمی، ابهامی وجود ندارد. این ازدواج، دارای سند رسمی است (و به جز بحث جنسیت دو طرف) تفاوت چندانی با تعریفی که در ایران از ازدواج رسمی داریم ندارد. اما در مورد ازدواج غیررسمی، باید اندکی بیشتر توضیح دهیم.
پارتنر عرفی در قوانین کانادا به دو گروه تقسیم میشود:
- پارتنر عرفی (Common-law Partner): فردی که با همسر خود ازدواج غیررسمی کرده و دو طرف با هم در یک منزل زندگی میکنند، روابط زناشویی با هم دارند، و حداقل یک سال از زندگی مشترکشان میگذرد.
- پارتنرنکاحی (Conjugal Partner):فردی که با همسر خود ازدواج غیررسمی کرده و حداقل یک سال از آغاز زندگی زناشوییِ دو طرف میگذرد ولی دو طرف بنا به دلایلی معقول و موجه (که تشخیص موجه بودن آن در مورد متقاضیان مهاجرت به کاناد با اداره مهاجرت کانادا است) نتوانستهاند در یک خانه مشترک با هم زندگی کنند. نمونه بارزِ این نوع پارتنرها که اتفاقا اداره مهاجرت کانادا با متقاضیان مهاجرت بسیار راه میآید، مواردی است که یکی از طرفین، به خاطر نداشتن اقامت کانادا، قادر به زندگی مشترک با همسر خود نباشد.
آیا مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج امکانپذیر است؟
بله. مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج امکانپذیر است و اتفاقا ازدواج، با تعریف و شرایطی که در بخش قبل گفتیم، یکی از اولویتهای اداره مهاجرت کانادا است که در صورت اطمینان اداره مهاجرت کانادا از واقعی بودن ازدواج، به متقاضی اقامت دائم میدهد. کل مواردی که قانون حفاظت از مهاجرت کانادا (Immigration & Refugee Protection Act: IRPC) برای مهاجرت در نظر گرفته، ذیل سه عنوان کلی قرار میگیرند:
- پیوندهای خانوادگی
- مهاجرت اقتصادی
- پناهندگی
در این تقسیمبندی قانونی (که مفاد و جزئیات آن در سال 2001 به تصویب پارلمان کانادا رسید و از 28 ژوئن 2002 به اجرا در آمد)، پیوندهای خانوادگی در بالاترین سطح اولویت برای پذیرش مهاجران قرار گرفته است و در جزئیات این قانون، تصریح شده است که زندگی مشترک اعضای خانواده، از اولویتی اساسی برای دولت کانادا برخوردار است. با استناد به همین قانون است که میگوییم اداره مهاجرت کانادا پس از اطمینان از واقعی بودن ازدواج و رابطهی زناشویی دو نفر، به هر یک از طرفین که مقیم یا شهروند کانادا نباشد اقامت دائم این کشور را اعطا میکند. در مورد واقعی بودن ازدواج، در ادامهی همین مطلب و در بخش «ازدواجهای صوری برای مهاجرت به کانادا» صحبت خواهیم کرد.
شرایط مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج
هر کس که شهروند کانادا را باشد یا اقامت دائم این کشور را داشته باشد و یا دارای پاسپورت کانادا باشد، میتواند از اداره مهاجرت کانادا درخواست نماید که برای همسرش نیز اقامت دائم کانادا را بدهند. کسی که چنین تقاضایی را تسلیم اداره مهاجرت کانادا میکند، از نظر این اداره، «اسپانسرِ» شخص متقاضی به حساب میآید. کسی که برای مهاجرت همسرش به کانادا اسپانسر او میشود، الزاماً باید در زمان ارایه درخواست خود، ساکن کانادا باشد. این شرط در مورد کسانی که اقامت دائم کانادا را دارند همیشه صدق میکند و فقط در مورد کسانی که شهروند کانادا هستند، استثناءهایی در نظر گرفته شده است. پس اگر همسر شما اقامت دائم کانادا را دارد و میخواهد برای مهاجرتبه کانادا از طریق ازدواج اقدام نماید، باید حتما در زمان درخواست مهاجرتِ شما، ساکن کانادا باشد.
شرایط اسپانسر شدن برای مها جرت همسر به کانادا از طریق ازدواج
در اصطلاحات زبان انگلیسی، اسپانسر شدن یعنی حامی مالیِ کسی شدن. کسی که اسپانسر همسر خود میشود در واقع به دولت کانادا تعهد میدهد که کلیه هزینههای زندگیِ فردی که از او حمایت مالی میکند را تامین نماید. برای مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج، هم فردی که اسپانسر همسر خود میشود باید شرایط خاصی داشته باشد و هم همسرِغیرکانادایی او برای آن که صلاحیت حمایت مالی همسر کاناداییاش را داشته باشد باید از شرایط خاصی برخوردار باشد. اجازه دهید این شرایط را به تفکیک، با هم مرور کنیم:
شرایط شخصِ اسپانسر
- فرد اسپانسر، باید الزاماً شهروند کانادا باشد یا اقامت دائم این کشور را داشته باشد.
- فرد اسپانسر باید به سن قانونی ازدواج (18 سال) رسیده باشد.
- فرد اسپانسر باید ساکن کانادا باشد، یعنی خانه و زندگیاش در کانادا باشد. البته در مورد اسپانسرهایی که شهروند کانادا (و نه دارای اقامت دائم کانادا) هستند، استثناءها و شرایط خاصی وجود دارد. مثلاً یکی از این شرایط آن است که اگر فرد اسپانسر، شهروند کانادا باشد و از خارج کانادا برای مهاجرت همسرش از طریق ازدواج، درخواست بدهد، باید پس از صدور ویزای اقامت دائم همسرش، با او به کانادا بیاید و در کانادا زندگی کند. برای این منظور، باید قبل از صدور ویزای همسرش، دلایل و مدارک کافی به اداره مهاجرت کانادا بدهد به گونهای که اداره مهاجرت کانادا اطمینان یابد وی مطمئناً بعد از صدور ویزای همسرش، با او برای زندگی به کانادا خواهد آمد.
- فرد اسپانسر باید تمام فرمهایی که توسط ادارهی مهاجرت کانادا تنظیم شده است را پر کرده و برای آن اداره ارسال نماید.
- اگر فرد اسپانسر، قبلا هم اسپانسر کس دیگری (اعم از اسپانسر برای ازدواج، یا هر نوع اسپانسری دیگری) بوده است، نباید باید حمایتهای مالیِ قبلی خود، هیچ بدهی و دیونی به دولت کانادا داشته باشد.
سایر شرایط
- فرد اسپانسر اگر قبلا ازدواج کرده و اسپانسر همسر قبلی خود هم بوده، باید از آن اسپانسریِ قبلی، حداقل پنج سال گذشته باشد.
- فرد اسپانسر نباید مهاجرت خودش به کانادا، در پنج سال گذشته و از طریق اسپانسری همسر سابقش صورت گرفته باشد.
- فرد اسپانسر در زمان اعلام حمایت مالی از همسر غیرکانادایی خود برای مهاجرت او به کانادا، نباید در بازداشت یا حبس باشد.
- فرد اسپانسر نباید چه در کانادا و چه در خارج از کانادا، جرمی مرتکب شده باشد که جنبهی بینالمللی داشته باشد.
- فرد اسپانسر نباید هیچ گونه بدهی مالیاتی، یا هر نوع بدهی معوقهی دیگری به دولت کانادا داشته باشد.
- فرد اسپانسر از حداقل توان مالی برخوردار باشد بهگونهای که برای معاش خود، به کمکهای مالیِ دولت کانادا متکی نباشد. در این مورد، قوانین مهاجرتی کانادا میگوید که فرد اسپانسر، باید به مدت سه سال تمام هزینههای زندگی همسرش در کانادا را تقبل کند و حتا اگر دو طرف، ظرف مدت کمتر از سه سال از هم جدا شوند، باز هم فرد اسپانسر برای تمام آن مدت سه سال، متعهد به پرداخت هزینههای او خواهد بود. بعلاوه، اگر همسرِ فرد اسپانسر، قبلا و با ویزای موقت در کانادا حضور داشته، فرد اسپانسر متعهد میشود که تمام بدهیهای احتمالی همسرش به دولت کانادا را بپردازد.
- فرد اسپانسر باید حتما ازدواجش واقعی و غیرصوری باشد و اداره مهاجرت کانادا در مورد صوری نبودن ازدواج آنها اطمینان حاصل کرده باشد. در مورد ازدواجهای صوری که با هدف مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج انجام میشوند، قوانین بسیار سختگیرانهای وجود دارد که بعداً در بخش ازدواجهای صوری به این موضوع خواهیم پرداخت.
شرایط همسر شخص اسپانسر (متقاضی مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج)
- شخص متقاضی باید به سن قانونی ازدواج (18 سال) رسیده باشد.
- شخص متقاضی باید در هنگام ازدواج با همسر کانادایی خود، همسر یا پارتنر دیگری نداشته باشد.
- شخص متقاضی باید هیچ منع قانونی برای ورود به کانادا نداشته باشد.
- شخص متقاضی باید تمام فرمهای مربوط به مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج را پر کرده و به اداره مهاجرت کانادا تحویل دهد.
- شخص متقاضی باید هدف واقعیاش از مهاجرت به کانادا، ازدواج با همسرِکاناداییاش باشد و این ازدواج، واقعی و غیرصوری باشد و هدف او از ازدواج، فقط دریافت اقامت دائم کانادا نباشد.
پیامدهای ازدواج صوری و ساختگی به منظور مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج
ازدواج صوری به هر طریقی که باشد، دولت کانادا برخورد بسیار سختگیرانهای با آن خواهد کرد. خیلی از افراد برای کسب اقامت دائم کانادا، تن به ازدواجهای صوری میدهند. یعنی یا با پرداخت مبالغی (معمولا کلان) به یک شهروند کانادا، به صورت کاملاً صوری و غیرواقعی با او ازدواج میکنند و یا (بیشتر در مورد خانمها) فقط به درخواست ازدواج یک شهروند کانادا پاسخ مثبت میدهند و بیآنکه علاقهای به آن فرد داشته باشند، فقط به خاطر کسب اقامت دائم کانادا حاضر به ازدواج با یک شهروند یا مقیم دائم کانادا میشوند.
اما اداره مهاجرت و شهروندی کانادا، راهها و معیارهای خاص خود را برای تشخیص صوری بودن یا نبودن چنین ازدواجهایی دارد. مثلاً از نظر اداره مهاجرت و شهروندی کانادا، موارد زیر میتواند نشاندهندهی صوری بودن ازدواج باشد:
معیارهای تشخیص صوری بودن ازدواج:
- اسپانسر و متقاضی مهاجرت، دو زبان متفاوت داشته باشند، به نحوی که نتوانند به راحتی با هم ارتباط برقرار کنند.
- اختلاف سنی بین اسپانسر و متقاضی مهاجرت، بسیار زیاد باشد.
- اسپانسر و متقاضی مهاجرت، دو دین مختلف داشته باشند به طوری که شرعاً امکان و اجازه ازدواج با هم را نداشته باشند.
- ازدواج اسپانسر و متقاضی مهاجرت، خیلی سریع صورت گرفته باشد، یعنی از زمان آشنایی آنها تا ازدواجشان، فاصله زمانی اندک و غیرمعقولی وجود داشته باشد.
- اسپانسر و متقاضی مهاجرت به فرهنگهایی کاملا بیگانه و دور از هم تعلق داشته باشند.
- اسپانسر و متقاضی مهاجرت، نتوانند ثابت کنند که با هم روابط زناشویی داشتهاند.
- اسپانسر و متقاضی مهاجرت، از زمان ازدواجشان تا زمان درخواست مهاجرت، ارتباط زیادی با هم نداشته باشند.
پیامدهای ازدواج صوری:
بدیهی است که هیچ یک از معیارهای فوق، قطعی نیستند و اداره مهاجرت کانادا نیز صرفاً بر مبنای همین معیارها، درخواست مهاجرت را مورد قضاوت قرار نمیدهد، اما اگر به هر یک از دلایل فوق (یا هر دلیل دیگری) اداره مهاجرت کانادا به واقعی بودن ازدواج اسپانسر و متقاضی مهاجرت شک کند، تحقیقات مفصلی در مورد ازدواج آنها انجام میدهد و اگر به این نتیجه برسد که ازدواج آنها صوری و فقط به قصد مهاجرت بوده، درخواست مهاجرت آنها را رد میکند.
موارد بسیار فراوانی وجود دارد که طرفین، ازدواج صوری کردهاند و اداره مهاجرت و شهروندی کانادا هنگام بررسی پرونده و صدور ویزا، متوجه صوری بودن ازدواج نشده و طبیعتا برای متقاضی، اقامت دائم صادر کرده است. اما بعدها (حتا بعد از اعطای شهروندی به فرد متقاضی) متوجه صوری بودن ازدواج شده است. در چنین مواردی، دولت کانادا با سختگیری فراوان، اقامت دائم یا شهروندی فرد را باطل کرده و او را از کانادا اخراج خواهد کرد و در آینده نیز هیچ ویزایی به آن شخص نخواهد داد. در بسیاری از موارد، اداره مهاجرت کانادا چنین افرادی را به اتهام فریب دولت، به دادگاه نیز میکشاند.
برای مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج، از کجا شروع کنیم؟
اگر تمام شرایط لازم برای مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج را دارید و ازدواجتان با همسر کانادایی، واقعی بوده است، کافی است هم شما و هم همسرتان (که اسپانسر شماست) تمام فرمهای مربوطه را پر کنید و به یکی از مراکز دریافت و رسیدگی به و مدارک مهاجران ارسال کنید. اداره مربوطه پس از بررسی اولیه درخواست و مدارک شما، به شما اطلاع خواهد داد که صلاحیت مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج را دارید و باید برای خود پروندهای آنلاین در وبسایت اداره مهاجرت کانادا درست کنید.
اداره مهاجرت کانادا مجددا مدارک شما را بررسی کرده و احتمالاً مدارک تکمیلی بیشتری از شما و اسپانسرتان درخواست خواهد کرد. پس از ارسال همهی مدارک درخواستی، در آخرین مرحله، اداره مهاجرت کانادا از شما میخواهد آزمایشهای پزشکی لازم را انجام داده و نتیجهی آزمایشها را به آن اداره تحویل دهید. پس از مدتی، ویزای اقامت دائم شما صادر میشود و فرایند مهاجرت به کانادا از طریق ازدواج برای شما با مهاجرت به کانادا پایان مییابد.