شینگن چیست؟
قبل از پرداختن به موضوع ویزای شینگن بد نیست بدانیم کلمه‌ی شینگن چیست. شینگن در اصل نام معاهده یا تفاهم‌نامه‌ای است (Schengen Agreement) که در ابتدا بین 5 کشور اروپایی (بلژیک، فرانسه، آلمان غربی، لوکزامبورگ و هلند) به امضا رسید و بعدها کشورهای دیگری نیز به مرور به این معاهده پیوستند. معاهده شینگن که یکی از بخش‌های اصلی آن صدور ویزای شینگن است، اکنون 26 عضو دارد. عنوان این معاهده از نام شهری گرفته شده است که تفاهم‌نامه‌ی مذکور، اولین بار در آن به امضا رسید: شهر شینگن در کشور لوکزامبورگ و در مرز این کشور با فرانسه و آلمان واقع شده است.
هدف از امضای معاهده شینگن این بود که کشورهای امضاکننده، مرزهای سیاسی بین خود را برچینند به نحوی که اتباع کشورهای عضو بتوانند بدون نیاز به پاسپورت و اخذ ویزا، به دیگر کشورهای عضو سفر کنند، و اتباع کشورهای غیر عضو نیز با گرفتن ویزای شینگن از هر یک از این کشورها، بتوانند به سایر کشورهای عضو مسافرت کنند. در واقع، اخذ ویزای شینگن از کنسول‌گری‌های هر یک از کشورهای عضو، به منزله‌ی اخذ ویزای تمام کشورهای عضو است.
کشورهای صادرکننده‌ی ویزای شینگن
در حال حاضر، معاهده‌ی شینگن را 26 کشور به امضا رسانده‌اند. این 26 کشور از این جهت اهمیت دارند که می‌توانند اقدام به صدور ویزای شینگن کنند. این کشورها (به ترتیب الفبا) عبارت‌اند از:
- آلمان
- اتریش
- اسپانیا
- استونی
- اسلواکی
- اسلوونی
- ایتالیا
- ایسلند
- بلژیک
- پرتغال
- جمهوری چک
- دانمارک
- سوئد
- سوئیس
- فرانسه
- فنلاند
- لتونی
- لوکزامبورگ
- لهستان
- لیتوانی
- لیختن اشتاین
- مالت
- مجارستان
- نروژ
- هلند
- یونان
کشورهای فوق، روی هم رفته، «منطقه‌ی شینگن» (Schengen zone) را شکل می‌دهند که شهروندان کشورهای دیگر، برای ورود به آن‌ها باید ویزای شینگن دریافت کنند.
ویزای شینگن چیست؟
ویزای شینگن ویزایی است که به شهروندان کشورهای غیرعضو معاهده شینگن داده می‌شود تا بتوانند به کشورهای عضو شینگن سفر کنند. هر یک از کشورهای عضو می‌توانند مستقلاً اقدام به صدور این ویزا نمایند، و دارنده‌ی این ویزا (که به صورت برچسب یا Label بر روی یکی از صفحات پاسپورت الصاق می‌شود) می‌تواند آزادانه به هر یک از کشورهای عضو سفر کند بدون آن‌که برای عبور از یک کشور به کشور دیگر، نیاز به اخذ ویزای جداگانه‌ای داشته باشد.
جالب است بدانید منطقه‌ی شینگن که با اخذ انواع ویزاهای شینگن می‌توانید به آن سفر کنید، مساحتی قریب به چهار میلیون و سیصد هزار کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد و حدود 420 میلیون شهروند اروپایی را در خود جای داده و سالانه بیش از یک میلیارد بازدیدکننده و گردشگر دارد.
باید به این نکته توجه داشت که شهروندان همه‌ی کشورهای غیرعضو شینگن نیاز به اخذ ویزای شینگن ندارند. در واقع، نیاز به اخذ این ویزا بستگی به سیاست‌های کشورهای مختلف و ارزش پاسپورت کشورهای دنیا دارد. مثلا شهروندان کانادا، آمریکا یا استرالیا، برای سفر به کشورهای عضو، نیازی به اخذ ویزای شینگن ندارند، اما شهروندان اکثر کشورهای دنیا، از جمله ایران، باید قبل از سفر به کشورهای این منطقه، اقدام به اخذ ویزای شینگن کنند.
اهداف صدور ویزای شینگن
ویزای شینگن برای کسانی صادر می‌شود که هدف‌شان از ورود به کشورهای عضو معاهده‌ی شینگن، یکی از هدف‌های زیر باشد:
- اهداف تجاری و کسب و کار
- ملاقات خانواده و دوستان
- گردشگری و گذراندن تعطیلات
- حضور در رویدادهای ورزشی و فرهنگی
- ترانزیت فرودگاهی و دریایی
- ملاقات‌های رسمی
- دلایل پزشکی
- تحصیل یا پژوهش‌های کوتاه‌مدت
انواع ویزای شینگن
ویزای شینگن انواع مختلفی دارد که هر یک، به تناسب هدف متقاضی از سفر به منطقه‌ی شینگن صادر می‌شود و هر یک، دارای زمان اعتبار مشخصی است، و تعداد دفعات ورود به منطقه‌ی شینگن (یک‌بار ورود بودن، دوبار ورود بودن، یا چندبار ورود بودن) را نیز مشخص می‌سازد. اما در یک طبقه‌بندی کلی، می‌توان همه‌ی ویزاهای شینگن را به انواع زیر تقسیم کرد:
- ویزاهای یکپارچه شینگن (Uniform Schengen Visas) معروف به USV
- ویزاهای معتبر در قلمروهای محدود (Limited Territorial Validity Visas) معروف به LTV
- ویزاهای ملی (National Visas)
ویزای یکپارچه شینگن (USV)
ویزای یکپارچه شینگن رایج‌ترین نوع ویزای شینگن و در واقع همان ویزای توریستی یا گردشگری اروپاست. این نوع ویزا، خودش به سه نوعِ مختلف تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از ویزاهای نوع A، B و C. اصلی‌ترین تفاوت این 3 نوع ویزای شینگن، در مدت زمان اعتبار آن‌هاست. دارندگان این انواع ویزای شینگن می‌توانند حداکثر هر 6 ماه به مدت 90 روز به کشورهای حوزه شینگن سفر کرده و در آنجا اقامت داشته باشند. اجازه دهید این سه نوع ویزای شینگن را با هم مرور کنیم:
نوع A
ویزای نوع A کوتاه مدت ترین نوع ویزای شینگن است. این ویزا فقط امکان ترانسفر فرودگاهی را به مسافر می‌دهد. یعنی مسافرانی که قرار است در یکی از فرودگاه‌های اروپا پرواز خود را عوض کرده و به کشورهای خارج از حوزه‌ی شینگن سفر کنند، اجازه می‌دهد در فرودگاه ترانزیت، توقفی چندساعته (بسته به اختلاف ساعت بین دو پرواز خود) داشته باشد. دارندگانِ ویزای شینگن نوع A اجازه خروج از فرودگاه را نخواهند داشت و فقط می‌توانند در محدوده‌ی ترانزیت فرودگاه توقف کنند.
در مورد ویزای شینگن نوع A باید به این نکته مهم اشاره کرد که این نوع ویزا فقط برای توقف در یکی از فرودگاه‌های اروپا است؛ یعنی اگر مسافری در یک سفر خود نیاز داشته باشد از یک فرودگاه به فرودگاه دیگر (حتی فرودگاهی دیگر در همان شهر) برود، با ویزای نوع A مجاز به این کار نیست و باید ویزای نوع C (که ویزای شینگن معمولی است) را دریافت کرده باشد. دلیل این امر آن (همان‌طور که گفتیم) آن است که این نوع ویزای شینگن اجازه خروج مسافر از فرودگاه را نمی‌دهد، حتا اگر مقصد آن مسافر، مستقیما فرودگاه دیگری برای خروج از اروپا باشد.
چه کسانی نیاز به ویزای شینگن نوع A ندارند؟
طبیعتا کسانی که بر حسب اعتبار پاسپورت یا سایر ویزاهاشان اجازه خروج از فرودگاه‌های اروپا را داشته باشند نیازی به اخذ ویزای شینگن نوع A ندارند. این دسته از افراد، طبق اعلام وب‌سایت رسمی ویزا شینگن عبارت‌اند از:
- افراد دارای ویزای معتبر نوع C
- افراد دارای ویزای معتبر سایر کشورهای اتحادیه اروپا، کانادا، ژاپن و ایالات متحده آمریکا
- افراد دارای اقامت معتبر کشورهای شینگن، اتحادیه اروپا، کانادا، ژاپن، سن‌مارینو و ایالات متحده آمریکا
- افراد دارای پاسپورت دیپلماتیک
- پرسنل پروازهای بین‌المللی تحت کنوانسیون شیکاگو
نوع B
این ویزا نیز یک ویزای ترانزیتی است، با این تفاوت که دارنده‌ی این ویزا اجازه دارد ظرف پنج روز از ورود خود به کشورهای شینگن، از طریق زمینی، هوایی، دریایی یا ریلی، از کشورهای منطقه شینگن عبور کرده و خارج شود. به عنوان مثال، کسانی که قصد عبور از اروپا با اتومبیل شخصی‌شان را دارند، می‌توانند از این نوع ویزا برای تردد و عبور در کشورهای شینگن استفاده کنند و ظرف پنج روز از منطقه شینگن خارج شوند.
نوع C
ویزای نوع C رایج‌ترین ویزای شینگن است. این نوع ویزا در واقع ویزای کوتاه مدت شینگن است که برای مدت زمان مشخصی صادر می‌شود. در صورت تایید درخواست متقاضی از کشورهای حوزه شینگن برای مدت زمانی مشخص صادر می‌شود. عمدتا ایرانیان از این ویزا جهت مسافرت در حوزه شینگن استفاده می‌کنند. ویزای نوع C در سه دسته صادر می‌شود:
- یک بار ورود (Single-entry): دارنده‌ی این نوع ویزای شینگن همان‌طور که از نام آن پیداست، اجازه دارد فقط یک‌بار در مدت زمان اعتبار ویزای خود وارد حوزه‌ی شینگن شود و پس از خروج، حتا اگر هنوز مدت اعتبار ویزایش منقضی نشده باشد، دیگر اجازه برگشت مجدد را نخواهد داشت.
- ویزای دوبار ورود (Double-entry): در این نوع ویزا، شخص دارنده ویزا می‌تواند در بازه زمانی و اعتبار مشخص شده در ویزا، دوبار به کشورهای حوزه شینگن وارد شود.
- ویزای مولتی شینگن یا چند بار ورود (Multiple-entry): دارنده‌ی ویزای مولتی شینگن می‌تواند تا پایان زمان اعتبار ویزای خود، بدون محدودیت و هر چند بار که خواست، وارد کشورهای حوزه شینگن شود. مدت اعتبار این ویزا، شش ماهه است و دارنده‌اش مجاز است هر بار حداکثر 90 روز در کشورهای حوزه‌ی شینگن بماند و در پایان 90 روز، ملزم به ترک حوزه شینگن است.
ویزای معتبر در قلمروهای محدود (LTV)
ویزای LTV یا ویزای معتبر در قلمروهای محدود، نوعی ویزای شینگن است که فقط در مناطق خاصی اعتبار دارد و تحت شرایطی ویژه صادر می‌شود. دارنده‌ی این نوع ویزا فقط اجازه دارد در همان منطقه یا کشوری که در ویزایش قید شده است رفت و آمد نماید و اجازه ورود به سایر کشورهای عضو معاهده‌ی شینگن را ندارد.
ویزای ملی شینگن
این نوع ویزا که به ویزای ملی شینگن یا ویزای نوع D هم شناخته می‌شود ویژه‌ی افرادی است که قصد اقامت غیردائم اما طولانی‌مدت در یکی از کشورهای حوزه‌ی شینگن را دارند. معمولاً این ویزا برای کسانی صادر می‌شود که اجازه تحصیل یا کار در یکی از کشورهای شینگن را دریافت کرده باشند.
شرایط و مدارک لازم برای درخواست ویزای شینگن
برای درخواست انواع ویزاهای شینگن، به نوع ویزای درخواستی و فاکتورهای دیگری چون سن و ملیت متقاضی، به مدارک مختلفی نیاز خواهد بود، اما برای هر نوع ویزای شینگن باید مدارک زیر را تحویل سفارتخانه یا کنسول‌گری کشوری دهید که از آنجا درخواست صدور ویزای شینگن دارید:
- فرم تکمیل‌شده‌ی درخواست ویزای شینگن
- دو عکس پاسپورتیِ جدید
- پاسپورت معتبر
- بلیت رفت و برگشت (به صورت رزروشده یا خریداری شده)
- بیمه‌ی مسافرتی بیمه‌ای که در صورت بروز هر نوع حادثه‌ای، حداقل مبلغ 30 هزار یورو را پوشش دهد.
- مدرکی که نشان‌دهنده‌ی محل اقامت‌تان باشد (دعوت‌نامه ، اجاره‌نامه، یا نامه رزرو هتل)
- نامه تمکن مالی
- رسید پرداخت هزینه‌های ویزا (رسید پرداخت 60 یورو برای بزرگسالان و 35 یورو برای کودکانِ 6 تا 12 ساله)
- گواهی اشتغال یا وضعیت شغلی، که این گواهی بسته به نوع شغل‌تان متفاوت است:
- کارمندان باید قرارداد استخدام، پرینت شش‌ماهه‌ی حساب بانکی، برگه‌ی مرخصی برای مدت زمان حضور در اروپا، و گواهی‌های مالیاتی خود را تحویل دهند؛
- افراد خوداشتغال باید پروانه‌ی کسب، پرینت شش‌ماهه‌ی حساب بانکی، و گواهی‌های مالیاتی خود را ارایه نمایند؛
- دانشجویان و دانش‌آموزان باید مدارک ثبت‌نامی، و موافقت‌نامه‌ی دانشگاه یا مدرسه‌ی محل تحصیل‌شان را تحویل دهند؛
- بازنشستگان باید فیش‌های حقوقیِ شش ماه اخیر خود را ارایه کنند.
- برای افراد خردسال، والدین‌شان باید گواهی تولد، فرمِ ویژه‌ای که به امضای پدر و مادر رسیده باشد، و کپی شناسنامه یا پاسپورت خود را ارایه کنند و اگر فقط یکی از والدین حضانت بچه را بر عهده دارد، باید حکم دادگاه را نیز ارایه دهد.
تفاوت بین اعتبار ویزا و مدت اقامت
در ویزای شینگن (به جز ویزای چندبار ورود)، منظور از زمان اقامت، حداکثر روزهایی است که دارنده‌ی ویزا مجاز به ماندن در کشورهای حوزه‌ی شینگن است. اولین روز ورودتان به مقصد، «روز 1» نامیده می‌شود، حتا اگر فقط چند ثانیه مانده به پایان روز، وارد فرودگاه مقصد شده باشید. از سوی دیگر، اعتبار ویزا عبارت است از دوره‌ای که می‌توانید از آن ویزا برای ورود به کشورهای حوزه‌ی شینگن و ماندن در آن کشورها استفاده کنید. اعتبار ویزا الزاما مساوی با مدت اقامت نیست. مثلا ممکن است اعتبار ویزای شما شش ماه باشد اما از این شش ماه، مدت اقامت‌تان فقط 30 روز تعیین شده باشد.
شرایط تمدید ویزای شینگن
تمدید ویزاهای شینگن به ندرت انجام می‌شود. سیاست‌های کشورهای عضو شینگن در این زمینه معمولا بسیار سختگیرانه است و معمولا کشورهای عضو شینگن، ویزاهای صادره را تمدید نمی‌کنند؛ اما طبق اظهار سایت رسمی اداره ویزاهای شینگن، اگر قرار باشد با تمدید هر یک از انواع ویزاهای شینگن موافقت شود، متقاضی باید یکی از شرایط زیر را داشته باشد:
- ورود دیرهنگام و با تاخیر (مثلا اگر اعتبار ویزای شینگن یک شخص، 30 فوریه به پایان برسد و او فقط چند روز مانده به این تاریخ وارد کشورهای حوزه شینگن شود، مشمول ورود دیرهنگام قرار می‌گیرد و ممکن است در صورت داشتنِ دلایل موجه و محکم، با درخواست او برای تمدید ویزا موافقت شود)
- دلایل بشردوستانه
- موارد فورس ماژور (مواردی که خارج از کنترل متقاضی بوده است. مثلا اگر دارنده‌ی ویزا نتوانسته باشد به دلیل بلایای طبیعی مثل زلزله، به موقع از ویزای خود استفاده کند، ممکن است با درخواست او برای تمدید ویزا موافقیت شود).
- دلایل شخصیِ بسیار محکم و موجه
مراحل ثبت درخواست ویزای شینگن
- درخواست وقت از سفارتخانه یا کنسول‌گری یکی از کشورهای عضو پیمان شینگن
- تکمیل مدارک مورد نیاز فهرست کامل مدارک، بعلاوه فرم ثبت درخواست ویزا را می‌توانید از سفارت‌خانه‌های مختلفی که ویزای شینگن صادر می‌کنند دانلود نمایید.
- حضور در سفارت‌خانه‌ی مربوطه، طبق وقت قبلی، همراه با مدارک کامل (ترجیحا مدارک‌تان را با همان ترتیبی که سفارتخانه مشخص کرده است مرتب کنید).
- بررسی مدارک توسط سفارتخانه
- حضور در سفارتخانه در زمان اعلام‌شده جهت دریافت پاسپورت و ویزای خود
