پاسپورت کانادا (Canadian Passport) و هر آن‌چه باید درمورد آن بدانید!
یکی دیگر از کاربردهای پاسپورت کانادا (مانند هر کشور دیگر) آن است که دارندهاش در هنگام حضور در کشورهای دیگر، در صورتی که نیاز به کمک‌های کنسولی داشت، می‌تواند با ارایه‌ی پاسپورت خود به سفارتخانه‌ها و کنسول‌گری‌های این کشور در کشورهای دیگر، کمک‌های لازم را دریافت نماید.
مرجع و نهاد صادرکننده‌ی گذرنامه در این کشور «اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا» (IRCC) است (این اداره را از این پس در این مقاله، به‌اختصار، «اداره مهاجرت» می‌نامیم). تا سال 2013 پاسپورت کانادایی توسط یک آژانس دولتی به نام آژانس پاسپورت کانادا صادر می‌شد.
این آژانس در واقع یک آژانس عملیاتیِ مستقل زیر نظر اداره امور خارجه‌ی تجارت بین‌المللی کانادا بود، اما از سال 2013 به این سو، صدور پاسپورت به اداره مهاجرت سپرده شد. صدور پاسپورت طبق قوانین دولت این کشور، «تحت حکومت پادشاهی کانادا» صادر می‌شود که همین عبارت، در خود پاسپورت نیز گنجانده شده است.
اعتبار
پاسپورتهای کانادایی از نظر مدت اعتبار به دو دسته تقسیم می‌شوند: پاسپورت‌هایی که برای افراد کمتر از 16 ساله صادر می‌شود، پنج سال اعتبار دارند و پاسپورت‌هایی که برای افراد 16 ساله به بالا صادر می‌شود، بین 5 تا 10 سال (به تشخیص اداره مهاجرت ) اعتبار خواهند داشت.
طبق آخرین آمارهای اداره مهاجرت (که در سال 2017 منتشر شد) 67 درصد کانادایی‌ها دارای پاسپورت هستند و در مجموع، بیش از 22 میلیون پاسپورت در دست شهروندان این کشور است. جالب است بدانید که پاسپورت این کشور اگرچه به دارندهاش تعلق دارد، اما مالک قانونی این سند، دولت است و هر گاه دولت تشخیص دهد، دارندهاش باید آن را به دولت تحویل دهد.
یک انجمن رسمی وجود دارد به نام «گروه پاسپورت ملل پنج‌گانه» که کانادا نیز یکی از پنج عضو این انجمن است (سایر کشورهای عضو این انجمن عبارت‌اند از استرالیا، نیوزلند، انگلستان و ایالات متحده آمریکا)، و هدف از تشکیل این انجمن، آن بوده که کشورهای عضو، دانش و یافته‌ها و نوآوری‌های خود در زمینه توسعه اقدامات و سیاست‌های صدور پاسپورت را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
در زمینه نوآوری‌های تازه در صدور پاسپورت، دولت کانادا از ابتدای ماه ژوئن سال 2013 اقدام به صدور پاسپورتهای بیومترک (biometric passports) برای شهروندان کانادا نمود. این نوع پاسپورت کانادا به «پاسپورت الکترونیک» معروف شده است.
الزامات قانونی برای دریافت پاسپورت کانادا
طبق «منشور حقوق و آزادی‌های کانادا» تمام شهروندان کانادا حق دارند هر زمان که خواستند، وارد خاک کانادا شوند. طبق قانونی که از نوامبر 2016 در پارلمان کانادا به تصویب رسیده و اکنون نیز لازم‌الاجرا است، تمام دارندگان پاسپورتِ بدون ویزا (به استثنای شهروندان و تبعه ایالات متحده آمریکا) باید قبل از سفر به کانادا درخواست «مجوز الکترونیکی سفر» (Electronic Travel Authorization – eTA) نمایند.
این بدان معناست که تمام شهروندان کشورهای دیگر، یا باید ویزای کانادا داشته باشند و یا اگر به خاطر روابط و توافق‌نامه‌های سیاسی کانادا با کشورشان نیازی به دریافت ویزای کانادا ندارند، باید حتما ده روز قبل از سفر خود به کانادا، به صورت آنلاین، درخواست ورود به خاک کانادا را ثبت کرده باشند. دولت کانادا می‌گوید که تنها هدف از این قانون، کنترل ورود مهاجرانی است که با ویزاهای موقت و غیردائمی به کانادا می‌آیند.
درخواست پاسپورت کانادا
تمام شهروندان کانادا می‌توانند درخواست خود برای دریافت پاسپورت را از داخل خاک این کشور به صورت حضوری (حضور در یکی از مراکز صدور پاسپورت یا یکی از غرفه‌های «خدمات کانادا» (Service Canada) ارایه دهند. امکان ارسال درخواست پاسپورت کانادا از طریق ایمیل نیز برای شهروندان این کشور وجود دارد.
البته کانادایی‌هایی که در ایالات متحده آمریکا به سر می‌برند، درخواست خود برای صدور پاسپورت را فقط باید از طریق ایمیل ارسال کنند. کانادایی‌هایی که در سایر کشورها زندگی می‌کنند برای درخواست پاسپورت باید به نزدیک‌ترین «پست‌های دیپلماتیک کانادا» (Canadian diplomatic posts ) مراجعه نمایند.
نیاز به ضامن برای ضمانت هویت متقاضی پاسپورت کانادا
سیستم صدور پاسپورت کانادا با الگوبرداری از سیستم انگلستان تنظیم شده است و از این رو، متقاضیانی که برای اولین بار درخواست پاسپورت می‌کنند باید یک نفر ضامن (Guarantor) که متقاضی را حداقل دو سال است می‌شناسد، با حضور در مرکز صدور ویزا، هویت متقاضی را تایید کند.
اگر متقاضی در خارج از خاک کانادا درخواست گذرنامه کرده باشد، این ضامن باید شغلش یکی از شغل‌های رسمی و مورد تایید دولت باشد. این سیاست البته مختص کانادا و انگلستان نیست. استرالیا و نیوزلند نیز برای صدور پاسپورت، شرایط مشابهی در این زمینه دارند.
طبق آخرین اصلاحیه‌ای که قانون فوق (12 آگوست 2013) خورده، متقاضیانی که در خاک کانادا درخواست پاسپورت می‌کنند ضامن‌شان هم باید حتماً پاسپورت این کشور را داشته باشد.
هزینه‌های صدور پاسپورت کانادایی
هزینه صدور پاسپورت برای افراد بالغ، با اعتبار پنج‌ساله معادل 120 دلار و با اعتبار ده‌ساله معادل 160 دلار کانادا است. اگر متقاضی، خارج از کانادا درخواست پاسپورت بدهد، هزینه‌های فوق به‌ترتیب 190 و 260 دلار خواهد بود.
هزینه درخواست پاسپورت برای کودکان زیرِ 16 سال که در کانادا درخواست پاسپورت بدهند 57 دلار است و اگر خارج از خاک کانادا درخواست پاسپورت بدهند، این هزینه معادل 100 دلار خواهد بود. البته برای خدمات اورژانسی مثل درخواست پاسپورت به دلیل گم کردن یا به سرقت رفتن پاسپورت، بیشتر خواهد بود.
رد و ابطال پاسپورت
اداره مهاجرت کانادا این اختیار قانونی را دارد که درخواست صدور یا صدور مجدد پاسپورت را رد کند یا پاسپورتی که قبلا صادر شده است را ابطال نماید. علت رد درخواست پاسپورت یا ابطال پاسپورت معمولا یا نقص مدارک متقاضی است، یا عدم احراز شرایط لازم برای دریافت پاسپورت، و یا ارتکاب جرمی خاص از جانب متقاضی یا دارنده‌ی پاسپورت است.
انواع پاسپورت کانادا
تا حدود هفتاد سال پیش (تا سال 1947) فقط دو نوع پاسپورت کانادا صادر می‌شد: گذرنامه آبی ویژه‌ی متولدین انگلستان و گذرنامه قرمز ویژه متولدین کانادا. اما امروزه اداره مهاجرت این کشور، پنج نوع پاسپورت صادر می‌کند که هر یک ویژه‌ی گروه خاصی از افراد است:
پاسپورت آبی پررنگ یا گذرنامه عادی:
این پاسپورت برای شهروندان عادی صادر می‌شود. این گذرنامه دارای 36 صفحه است که (29 صفحه‌ی آن خالی و برای الحاق ویزاها و مهرهای ورود و خروج است. گذرنامه عادی، هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان صادر می‌شود و تفاوت این دو، در مدت اعتبار آن‌هاست: پاسپورتهای عادی که برای بزرگسالان صادر می‌شود بین 5 تا 10 سال اعتبار دارد و پاسپورت‌هایی که برای کودکان زیر 16 سال صادر می‌شود دارای اعتبار 5 ساله است.
پاسپورت سفید یا پاسپورت موقت:
این پاسپورت برای آن دسته از شهروندان صادر می‌شود که خارج از خاک این کشور هستند و نیاز به پاسپورت دارند اما پاسپورت اصلی‌شان هنوز صادر نشده است. این پاسپورت 8 صفحه دارد و اعتبار آن بین 6 ماه تا یک سال است.
پاسپورت تک‌صفحه‌ای یا سند فوری مسافرت:
این سند یا پاسپورت فقط برای کسانی صادر می‌شود که خارج از خاک کانادا هستند و پاسپورت‌شان مفقود شده است. دارنده‌ی این سندباید بلافاصله پس از صدور، مستقیماً به کانادا بازگردد یا خود را به اولین مرکز خدمات کنسولی کانادا برساند تا بتواند پاسپورت عادی یا موقت خود را دریافت کند. این پاسپورت تک‌صفحه‌ای حاوی مشخصات فرد، عکس، اطلاعات سفر، و تاریخ اعتبار است.
پاسپورت سبز یا گذرنامه ویژه:
این پاسپورت کانادایی نوعی پاسپورت دیپلماتیک است و فقط برای کسانی صادر می‌شود که برای اهدافی خاص به خارج از کشور سفر می‌کنند. این پاسپورت معمولا برای نمایندگان پارلمان، اعضای کابینه‌های استانی، نمایندگانِ غیردیپلماتیک دولت، و اعضای نیروهای مسلح کانادا صادر می‌شود. این نوع پاسپورت از سال 2009 به این سو به صورت الکترونیکی صادر می‌شود.
پاسپورت زرشکی یا گذرنامه دیپلماتیک:
پاسپورت زرشکی کانادا ویژه‌ی دیپلمات‌ها و مقامات رسمی دولت است. این پاسپورت نیز از سال 2009 به این سو به صورت الکترونیکی صادر می‌شود.
شکل ظاهری پاسپورت کانادا
گذرنامه‌های عادی کانادا به رنگ آبی است که آرم سلطنتی کانادا بر وسط جلد آن حک شده است. در زیر این آرم، کلمه پاسپورت به دو زبان انگلیسی و فرانسوی نوشته شده است و در بالای آرم، عنوان «کانادا» حک شده است. گذرنامه کانادا 36 صفحه دارد و تمام اطلاعات آن، به دو زبان فرانسوی و انگلیسی نوشته شده است. ابعاد پاسپورت این کشوز 8.89 سانتی‌متر (عرض) در 12.7 سانتی‌متر (ارتفاع) است.
پاسپورت جدید کانادا از مشخصات امنیتی بالایی برخوردارند. مشخصاتی چون میکروپرینتینگ، تصاویر هولوگرافیک، و تصاویر قابل مشاهده در اشعه UV از جمله مشخصات امنیتی این گذرنامه به حساب می‌آید. تا همین چند سال پیش، عکس دارنده‌ی گذرنامه به صورت لمینت، بر روی پاسپورت چسبانده می‌شد اما در پاسپورتهای جدید، عکس صاحب پاسپورت با استفاده از جوهرهای استانداردِ حساس به UV مستقیما بر روی خود پاسپورت پرینت می‌شود.
اطلاعات و مشخصاتِ شخص دارنده‌ی پاسپورت
در صفحه‌ی مربوط به اطلاعات صاحب پاسپورت کانادا اطلاعات زیر ثبت می‌شود:
- عکس دارنده‌ی پاسپورت
- نوع گذرنامه
- کشور صادر کننده پاسپورت (که در این قسمت، «CAN» نشان‌دهنده‌ی کانادا است)
- شماره پاسپورت
- اسم دارنده گذرنامه
- اسم مستعار دارنده پاسپورت
- تابعیتِ دارنده گذرنامه (Canadian/Canadienne)
- تاریخ تولد
- محل تولد (نام شهر و کد سه‌رقمی کشور نیز در این قسمت -حتی برای متولدین خود کانادا- فهرست می‌شود.)
- تاریخ صدور
- تاریخ سازمانِ صادرکننده پاسپورت
- تاریخ اعتبار
امضای دارنده پاسپورت
محل امضای دارنده‌ی پاسپورت کانادا (پاسپورتهای جدید)، صفحه‌ی سوم است (پاسپورتهای قبلی، دو فضا برای امضا داشتند، یکی در صفحه‌ی مشخصات فردی، و دیگری در صفحه سوم. پاسپورتهای جدید فقط صفحه‌ی سوم محل امضا دارد).
ثبت سه گزینه جنسیت در پاسپورت
در آگوست سال 2017 دولت کانادا اعلام کرد که از این پس در پاسپورتهای جدید، در قسمت «جنسیت»، یک گزینه‌ی دیگر به گزینه‌های «قابل خواندن توسط ماشین» اضافه می‌شود تا کسانی که مایل نیستند جنسیت‌شان در پاسپورت‌شان ذکر شود بتوانند از این گزینه استفاده کنند.
به این ترتیب، در پاسپورتهای جدید کانادا (پاسپورت‌هایی که از تاریخ 11 ژولای 2019 به این سو صادر شده‌اند)، گزینه M نشان‌دهنده‌ی مذکر بودن و گزینه F نشان‌دهنده‌ی مونث بودن دارنده‌ی پاسپورت است و گزینه‌ی X نشان‌دهنده‌ی آن است که دارنده‌ی پاسپورت نمی‌خواهد جنسیتش را ذکر کند.
البته دولت کانادا به کسانی که می‌خواهند گزینه X را انتخاب کنند هشدار می‌دهد که بعضی کشورها (یعنی بعضی از مقصدهای سفر کانادایی‌ها) این گزینه را نمی‌پذیرند زیرا از نظرشان دارنده‌ی پاسپورت باید مذکر یا مونث بودنش به دلایل امنیتی، مشخص باشد.
شرط درخواست و دریافت پاسپورت برای مهاجران
اولین و بدیهی‌ترین شرط درخواست پاسپورت کانادا آن است که متقاضی شهروند این کشور باشد زیرا گذرنامه این کشور فقط برای کسانی صادر می‌شود که شهروند کانادا باشند. پس در واقع باید این مقاله را با شرایط اخذ شهروندی کانادا به پایان برسانیم.
اخذ شهروندی کانادا آخرین مرحله از مهاجرت به کانادا است و وقتی گفته می‌شود «آخرین مرحله»، یعنی متقاضی باید مراحل متعددی را پشت سر گذاشته باشد تا بتواند صلاحیت شهروندی و دریافت پاسپورت را داشته باشد. بعضی از این مراحل، پیچیده و زمان‌بر هستند و بعضی نیز ساده‌تر و وابسته به شرایط دیگرند.
شرایط
دولت کانادا سخت‌گیری فراوانی برای اعطای شهروندی این کشور به مهاجران دارد زیرا همواره تاکید داشته که کلیه متقاضیانی که قرار است شهروند شوند و متعاقبا گذرنامه دریافت کنند باید به کلیه‌ی حقوق شهروندی کانادا پایبند باشند. برای اخذ شهروندی و سپس دریافت پاسپورت، متقاضی باید یک سری شرایط را الزاما داشته باشد. این شرایط، طبق گفته‌های وب‌سایت رسمی اداره مهاجرت شامل پنج شرط زیر می‌شود:
- متقاضی باید قبل از درخواست شهروندی کانادا، اقامت دائم را داشته باشد؛
- متقاضی باید حداقل سه سال از پنج سال اخیر را در کانادا بوده باشد؛
- متقاضی در مدت اقامت دائم خود در این کشور باید تمام مالیات‌های خود را پرداخت کرده باشد ؛
- متقاضی قبل از درخواست شهروندی کانادا باید آزمون حقوق، مسئولیت‌ها و شناخت کانادا را با موفقیت پاس کند؛
- متقاضی باید اثبات کند که مهارت لازم در زبان انگلیسی یا فرانسوی را دارد.
شرایط اخذ شهروندی کانادا مفصل و خارج از حوصله‌ی این مقاله است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقاله شهروندی کانادا را مطالعه کنید، یا با مشاوران ما در موسسه مهاجرتی رهپویان مهاجر تماس بگیرید و مشاوره‌های لازم را دریافت نمایید.
